In xihuitl, in metztli

Niman in xihuitl tochtli, oquiz xihuitl acatl, niman xihuitl tecpatl, niman xihuitl calli, niman occepa xihuitl tochtli. Tlapohualtin cecen ocuep ihuic matlactli omei; niman oquiz occepa ce. In yuhquin ompohualli ihuan matlactli omome xihuitl axiltilo (4 x 13 = 52).

Intla tiquintlapohuazque mochtin xihuitl in ihuicpa xihuitl 1 tochtli, ticpiazque:

1 tochtli, 2 acatl, 3 tecpatl, 4 calli, 5 tochtli, 6 acatl, 7 tecpatl, 8 calli, 9 tochtli, 10 acatl, 11 tecpatl, 12 calli,    13 tochtli

1 acatl, 2 tecpatl, 3 calli, 4 tochtli, 5 acatl, 6 tecpatl, 7 calli, 8 tochtli, 9 acatl, 10 tecpatl, 11 calli, 12 tochtli,    13 acatl

1 tecpatl, 2 calli, 3 tochtli, 4 acatl, 5 tecpatl, 6 calli, 7 tochtli, 8 acatl, 9 tecpatl, 10 calli, 11 tochtli, 12 acatl,    13 tecpatl

1 calli, 2 tochtli, 3 acatl, 4 tecpatl, 5 calli, 6 tochtli, 7 acatl, 8 tecpatl, 9 calli, 10 tochtli, 11 acatl, 12 tecpatl,    13 calli

In ic tiquimcuepazque iniquein xihuitl ipan tenitlan-xiuhpohualli, zan totechmonequi tictlalizque ce xihuitl ipan omextin xiuhpohualtin (ipan tonalpohualli ihuan ipan tenitlan-pohualli). Zatepan tictlapohuah oompohualli ihuan matlactli omome xihuitl.

Pani ca. Noyuhqui tihuelitih tiquittazque tlapohualcuepalizamame, ipan amoxtli nozo ipan matlatl. Intla ahmo ticpiahni tlapohualcuepalizamame, ahmo onca ellelli. Tehuantin tihuelitih ticchihuazque in tlapohualcuepaliztli.

Ma tictlalican in xihuitl 2000 d. C., ce tecpatl, yuhquin tlapohualcuepaliztli ipehualiz. In yuhquin tihuelitih tictlapohualcuepazque ayohuitica mochtin xihuitl (no intla ahmo ticpiah ce tlapohualoni).

IN IC CE TLAPOHUALCUEPALIZTLI

¿ CATLEIQUE XIHUITL IPAN TENITLAN-POHUALLI POHUIH INHUAN XIHUITL TOCHTLI,
ACATL, TECPATL, CALLI ?

Xihuitl tecpatl ihuan tochtli, xihuitl oomextin tenitlan-pohualpan ca. Xihuitl calli ihuan tochtli ahmo oomextin ipan tenitlan-pohualli.

In oc achi: xihuitl oomextin ipan tenitlan-pohualli tecpatl yez, intla inin xihuitl, tenitlan-xiuhmolpilli ipehualiz ca, nozo tenitlan-xiuhmolpilli ipehualiz ihuan cecempohualli xihuitl (niman, xihuitl 1900,
1920, 1940, 1960, 1980 ihuan 2000, xihuitl tecpatl ca). In ic mochtin xihuitl "10" ihuan icecempohualiz ipan tenitlan-pohualli xihuitl tochtli ca. Inon xihuitl 1910, 1930, 1950, 1970 ihuan 1990 xihuitl tochtli catca.

Intla ce xihuitl ahmo oomextin nepantla iniquein xihuitl tecpatl ihuan tochtli, tle omoteneuh tlacpac, maniz, inin xihuitl, xihuitl calli yez. Inon, xihuitl 1905 (nepantla 1900 ihuan 1910), 1925 (nepantla 1920 ihuan 1930), 1945 (nepantla 1940 ihuan 1950), 1965 (nepantla 1960 ihuan 1970), ihuan 1985 (nepantla 1980 ihuan 1990), xihuitl calli catca.

Nozo iniquein xihuitl ahmo oomextin ipan tenitlan-pohualli, xihuitl acatl yez, intla nepantla xihuitl tochtli ihuan tecpatl, tle omoteneuh tlacpac, maniz. Inon xihuitl 1915 (nepantla 1910 ihuan 1920), 1935 (nepantla 1930 ihuan 1940), 1955 (nepantla 1950 ihuan 1960), 1975 (nepantla 1970 ihuan 1980), ihuan 1995 (nepantla 1990 ihuan 2000), xihuitl acatl catca.

Axcan tihuelitih tictlapohualcuepalizque mochtin xihuitl ipan tenitlan-pohualli in ihuicpa anahuac-xiuhpohualli (ma tiquilnamiquican inin tlatecpanaliztli tochtli-acatl-tecpatl-calli-tochtli-...). Inon, in xihuitl 1927, xihuitl acatl ca, ye ipampa omoteneuh tlacpac ic 1925 xihuitl calli yez ihuan tiquixmatih in tlatecpanaliztli tochtli-acatl-tecpatl-calli; niman, intla 1925 xihuitl calli yez, itech monequi 1926 xihuitl tochtli ihuan 1927 xihuitl acatl yez. In xihuitl 1921 xihuitl calli ca, ye ipampa 1920 xihuitl tecpatl catca (in yuhquin omoteneuh tlacpac).

¿ Axcan, in xihuitl 1777, catleique xihuitl ipan anahuac-xiuhpohualli catca ?

Pani ca, calli.

Ye ipampa 1775 xihuitl acatl catca (nepantla 1770, tochtli, ihuan 1780, tecpatl).

In yuhquin tihuelitih oc tictlapohualcuepazque iniquein xihuitl tle ticnequih. 1258 xihuitl tochtli catca (1260 = xihuitl tecpatl, niman 1259 = xihuitl acatl ihuan 1258 = xihuitl tochtli). 1325, in ihcuac oaltepetlaliloc Mexihco-Tenochtitlan, xihuitl calli catca (nepantla 1320, tecpatl, ihuan 1330, tochtli).

IN IC OME TLAPOHUALCUEPALIZTLI

¿ QUENIN TIHUELITIH TIQUIXMATIZQUE ITLAPOHUAL TENITLAN-XIUHMOLPILPEHUALIZTLI IXIUH ?

Yeh otictlalique tlacpac in xihuitl 2000 d. C. yuhquin tlapohualcuepaliztli ipehualiz.

Axcan, ma tiquintlapohualcuepalizque tenitlan-pohualxiuhmolpilli ipehualiz. Ticmatih ic cecen ompohualli ihuan matlactli omome xihuitl (ihuan cecen oompohualli ihuan matlactli omome xihuitl, yuhquin 104, 156, 208) in anahuacxiuhpohualli ixiuh, omocuep. Niman, 1900 = 2004 (1900 + 52 + 52 = 2004). Ticmatih, 2000 d. C. xihuitl 1 tecpatl catca; niman 1904 xihuitl 5 tecpatl catca. Quihtoznequi 1900 d. C. (= 2004 - 104) no xihuitl 5 tecpatl catca. Intla ticchihuazque inin tlapohualcuepaliztli in ihuicpa inin xihuitl yeh oquizac, ticpiazque:

2000 = 1 tecpatl, 1900 = 5 tecpatl, 1800 = 9 tecpatl, 1700 = 13 tecpatl, 1600 = 4 tecpatl, 1500 = 8 tecpatl, 1400 = 12 tecpatl, 1300 = 3 tecpatl, 1200 = 7 tecpatl, 1100 = 11 tecpatl, 1000 = 2 tecpatl, 900 = 6 tecpatl,                   800 = 10 tecpatl, 700 = 1 tecpatl.

Nozo 2000 = 1 tecpatl, 2100 = 10 tecpatl, 2200 = 6 tecpatl, 2300 = 2 tecpatl, 2400 = 11 tecpatl, 2500 = 7 tecpatl.

Anca tihuelitih ayohuitica tictlalizque in xiuhpohualli ipehualiz (ipan tenitlan-pohualli) ihuan in anahuac-xiuhpohualli.

IN IC YEI TLAPOHUALCUEPALIZTLI

TLAPOHUALCUEPALIZTLI TLENZAZO TENITLAN-POHUALLI IXIUH

Ye ipampa ticmatih tictlalizque machiome (tochtli, acatl, tecpatl, calli) ipan cecen xihuitl (in ic ce tlapohualcuepaliztli) ihuan no cecen xiuhmolpilli ipehualiz (in ic ome tlapohualcuepaliztli), tihuelitih tlapohualcuepalizque tlenzazo xihuitl ipan tenitlan-pohualli ihuicpa anahuac-xiuhpoahualli.

¿ In xihuitl 1733, catlein xihuitl catca anahuac-xiuhpohualpan ?

In ic ce tlapohualcuepaliztli: 1733 xihuitl calli ca (1735 xihuitl acatl catca, nepantla 1730, tochtli, ihuan 1740, tecpatl --> 1734 = tochtli ihuan 1733 = calli).

In ic ome tlapohualcuepaliztli: 1700 xihuitl 13 tecpatl catca (yuhquin omoteneuh tlacpac).

In ic yei tlapohualcuepaliztli: Ipan 1700 ihuicpa 1733, 33 xihuitl ticmopialiah. 1700 13 tecpatl catca, niman, 33 + 13 = 46. 46 in oc achi huey, ahmo 13. Totechmonequi ticcuilizque oomatlactliomei cetiliztli ihuan tlapohual ticpiah in yuhquin 13 nozo achitepiton --> 43-13 = 33. 33-13=20. 20-13=7.

Niman 1733, xihuitl 7 calli catca.

Occe cuepaliztli: ¿ Catlein xihuitl anahuacpohualpan 1521 d. C. catca ?

In ic ce tlapohualcuepaliztli: 1521, xihuitl calli catca (1520 xihuitl tecpatl catca in yuhquin omoteneuh tlacpac).

Inic ome tlapohualcuepaliztli: 1500 xihuitl, 8 tecpatl catca.

Inic yei tlapohualcuepaliztli: 1500 in ihuicpa 1521 21 xihuitl ca. 21 + 8 (8 = 1500 itlapohual) = 29 --> 29-13= 16 --> 16-13=3.

Niman xihuitl 1521, xihuitl 3 calli catca.

Ma inin tlacuilolli tlaontequixtilli yez ic anhuelitih anquichihuazque tlapohualcuepaliztin, macihui ahmo anquipiazque tlapohualcuepalizamame.

--> IN XIHUITL AXCAN  (24.02.2009 - 23.02.2010) = 10 CALLI

IN METZTLI

Zatlatzonco, nican tlaitztlan, ticpiah in metztli ihuan in tonalli nemontemi:

Atlcahualo: 24.02 - 15.03 (xihuipan chicuacenemontemini --> 24.02 - 14.03)

Tlacaxipehualiztli: 16.03 - 04.04 (xihuipan chicuacenemontemini --> 15.03 - 03.04)

Tozoztontli: 05.04 - 24.04 (xihuipan chicuacenemontemini --> 04.04 - 23.04)

Hueytozoztli: 25.04 - 14.05 (xihuipan chicuacenemontemini --> 24.04 - 13.05)

Toxcatl: 15.05 - 03.06 (xihuipan chicuacenemontemini --> 14.05 - 02.06)

Etzalcualiztli: 04.06 - 23.06 (xihuipan chicuacenemontemini --> 03.06 - 22.06)

Tecuilhuitontli: 24.06 - 13.07 (xihuipan chicuacenemontemini --> 23.06 - 12.07)

Hueytecuilhuitl: 14.07 - 02.08 (xihuipan chicuacenemontemini --> 13.07 - 01.08)

Tlaxochimaco: 03.08 - 22.08 (xihuipan chicuacenemontemini --> 02.08 - 21.08)

Xocotlhuetzi: 23.08 - 11.09 (xihuipan chicuacenemontemini --> 22.08 - 10.09)

Ochpaniztli: 12.09 - 01.10 (xihuipan chicuacenemontemini --> 11.09 - 30.09)

Teotleco: 02.10 - 21.10 (xihuipan chicuacenemontemini --> 01.10 - 20.10)

Tepeilhuitl: 22.10 - 10.11 (xihuipan chicuacenemontemini --> 21.10 - 09.11)

Quecholli: 11.11 - 30.11 (xihuipan chicuacenemontemini --> 10.11 - 29.11)

Panquetzaliztli: 01.12 - 20.12 (xihuipan chicuacenemontemini --> 30.11 - 19.12)

Atemoztli: 21.12 - 09.01 (xihuipan chicuacenemontemini --> 20.12 - 08.01)

Títil: 10.01 - 29.01 (xihuipan chicuacenemontemini --> 09.01 - 28.01)

Izcalli: 30.01 - 18.02 (xihuipan chicuacenemontemini --> 29.01 - 17.02)

Nemontemi: 19.02 - 23.02 (xihuipan chicuacenemontemini --> 18.02 - 23.02)